DENEYİN ADI: SES DALGALARI

DENEYİN AMACI: SES DALGASININ HIZINI ÖLÇMEK

DENEYDE KULLANILAN ARAÇ - GEREÇLER:

-DİYAPOZON       -CAM BORU     –BEHER     –SU  -CETVEL  –TERMOMETRE

TEORİK BİLGİLER:

Ses boyuna bir dalgadır. Sesin ilerlemesi için bir ortam gereklidir. Bu ortamdan kast edilen de belirli bir basınç belirli bir sıcaklık ve en önemlisi de hava olmalıdır sonuçta ortama verilen ses ortama bulunan hava moleküllerinin titreşmesi ile ilerler böyle bir ortamın olmadığı durumlarda ses diye bir şey yoktur. Bu ortam ne kadar sıcaksa sesin hızı o kadar hızlı olur. Bunun nedeni ise sıcak ortamlarda hava moleküllerinin daha hızlı hareket etmesidir. Biz de bu deneyde böyle bir ortam oluşturarak ve diğer dalga türlerinde de olduğu gibi rezonans durumunda bir ses duymaya çalıştık. Bu bağlamda aşağıda verilen formülleri de kullanarak bir sonuca vardık.

Vses(m/sn) =(331 m/sn) x[(0,6 m/sn/ͦ C )x(T)(ͦ C)]

Vses(m/sn) =(dalgaboyu)x(frekans)

Dalga boyu =4L/n

DENEYİN YAPILIŞI: Deneyde ses dalgasının bir ucunu kapatıp bir ucunu açık tutarak rezonans durumunu dinleme yoluyla yakalamaya çalıştık. Behere belli miktarda su koyarak cam bir boruyu da su olan beherin içerisine yerleştirdik. Belirli bir yükseklikte tutacak şekilde, titreştirdiğimiz diyapozonu cam borunun üstünde tutarken aynı zamanda cam boruyu beherin içinde aşağı ve yukarı olmak suretiyle hareket ettirdik ve rezonansın oluşacağı yüksekliği kaydetmeye çalıştık. Sadece 1. Harmonik te oluşan sesi duyabildik bunun sebebi ise cam borunun boyunun yeterli olmamasıdır. Verileri kaydettikten sonra sıra hesaplama işlemine  geldi.20ͦ C ta ve 1 atm basınçta bizim sesimizin hızı 343 m/sn dir.Bizim ortam koşullarımıza göre bizde belirli bir hız bulmaya çalıştık.

                                                                     diyapozon

                                                                                                                               Cam boru

         cetvel

                                                                                                                                     su

MATEMATİKSEL İŞLEM:

Bizim ortam koşullarımız 20ͦ C  olduğu için 343 m/ sn bulmamız gerek.

1.Harmonik:

Cetvelde okunan değer =19,5 cm =0,195 m olarak bulundu.

İlk olarak sesimizin dalga boyunu bulmamız gerek.

Dalga boyu =4x(0,195) /1=0,78 m

Vses =(dalga boyu)x(frekans) formülünden ;

Diyapozonun frekansı=426,6 olarak verilmiştir.

Vses = 4x (0,195)/1(426,6) =332,74 m/sn dir.

YORUM:

Bizim de daha önce aynı ortam şartlarında bulunan değerle aynı değeri bulmamız gerekirdi ancak ister ölçüm olsun ister sesin tam rezonansta yakalanamayışı olsun bazı uygulamada hatalar olabilir. Sesin  bir ortama ihtiyaç duyduğu yargısını vardık. Bu ortama göre de bu sesin hızının da etkileneceğini de aslında daha önceden de teorik olarak daha sıcak bir ortamda hava moleküllerinin çarpışma ve hareketlerinde hızlanma olacağı için ortamda ses daha hızlı hareket edecektir. Bu yüzden ses için ortam önemlidir.